تاریخچه آتش نشانی جهان
امروزه در هيچ يك از كشورهاي جهان نمي توان شهر بزرگي يافت كه در آن براي پيشگيري و مبارزه با آتش تشكيلات آتش نشاني و ايمني وجود نداشته باشد .
دو سئوال اساسي در اين زمينه مطرح مي باشد كه عبارتند از :
1- چه انگيزه اي يا عاملي موجب تشكيل و توسعه سازمان آتش نشاني شده است .
2- چرا كشورهاي صنعتي پيشرفته توجه بيشتري به تشكيلات آتش نشاني داشته و همواره در صدد تكميل همه جانبه اين موسسه خدماتي بر آمده اند . در واقع سازمان آتش نشاني و خدمات ايمني با حفاظت و صيانت از سرمايه هاي ملي در برابر آتش سوزي و حوادث مي تواند نقش مهمي را در توسعه اقتصادي كشور داشته باشد . بطور كلي قبل از آنكه بشر به آتش دسترسي پيدا كرده و از آن استفاده كند آثار و خطرات و آن را مشاهده كرد بعنوان مثال زماني كه در اثر اصابت صاعقه جنگل دچار آتش سوزي مي شد ، بشر اوليه مشاهده كرد كه در نتيجه آتش نور و حرارت توليد مي شود از طريق مرگ حيوانات مختلف كه در محاصره آتش قرار گرفتند و حوادث ديگر مواردي بود كه خطرات آتش از بدو پيدايش آن ثابت كرد ، بطور دقيق مشخص نيست كه انسان از چه تاريخي به آتش دست يافت . يكي از قديمي ترين نشانه ها در اين خصوص در سال 1919 در غار شوكتين بدست آمده ، استخوانهاي سوخته كه در اين غار واقع در نزديكي چين بدست آمد ثابت مي كند انسان چگونگي استفاده از آتش را مي دانسته است نشانه هاي ديگر نيز مانند غار كشف شده در دوردوني فرانسه كه بقاياي كوره ها و اجاقهاي اين غار نشان مي دهد كه هزاران سال قبل آتش مورد استفاده قرار مي گرفت .
به هر ترتيب انسان به آتش دست يافت و از آن استفاده كرد و علاوه بر رفاه و آسايش حاصل از استفاده آن مانند نجات از تاريكي و سرما ، پخت و پز ، دور ساختن حيوانات وحشي و غيره به پيشرفت مهمي نظير ، ابزار سازي ، سفالگري وذوب فلزات نيز نائل شد .
شهرهايي چون لندن ، توكيو ، نيويورك ، شيكاگو ، بالتيمور ، هامبورگ ، سانفرانسيسكو هنوز خاطره حريقهاي و حشت آور خود را از ياد نبرده اند . حريقهايي كه هر يك از اين شهرها را در معرض انهدام و نابودي كامل قرار داد و هنوز پس از گذشت سالها به عنوان يك فاجعه بزرگ از آن ياد مي شود .
پس از آتش سوزي لندن ، زندانهاي انگليس مدتها مملو از بدهكاراني بود كه تمام دارائي خود را در اين حريق از دست داده ورشكست شده بودند و شايد تنها راه حلي كه به نظر مي‌رسيد ابداع بيمه آتش سوزي بود . بدين ترتيب خسارت ناشي از حريقهاي احتمالي بين گروه كثيري تقسيم شده و در نتيجه از ورشكست شدن افراد جلوگيري مي شد . اقدام به تاسيس بيمه آتش سوزي به مفهوم امروزي براي نخستين بار در 3 دسامبر 1591 در شهر هامبورگ آلمان صورت گرفت اين موسسه صندوق آتش سوزي هامبورگ نام داشت .
در انگلستان بعد از حريق بزرگ لندن ، شركتهاي بيمه بشكلهاي مختلف درخصوص پيشگيري و اطفاء حريق شروع به فعاليت كردند . حريقهاي بعدي شركتهاي بيمه را در معرض خطر قرار داد . بهمين دليل در سال 1833 در لندن از ادغام واحدهاي آتش نشاني چند شركت بيمه سازمان واحدي بنام بنگاه ماشينهاي آتش نشاني اندن تاسيس شد . اين موسسه 80 نفر آتش نشان تمام وقت در ختيار داشت كه در 13 ايستگاه آتش نشاني خدمت مي كردند و در همين سالها نخستين تلمبه هاي بخار آتش نشاني اختراع شد .
تاریخچه سازمان آتش نشاني و خدمات ايمني در ایران
حدود ۱۵۰ سال پیش قوای روسیه تزاری به لحاظ اشراف سیاسی و اجتماعی بر شهر تبریز که آن زمان پایتخت و مقر ولیعهد بوده و به صرف حفظ منافع مادی خود، یک واحد آتش‌نشانی در این شهر ایجاد می‌نماید. این واحد را می‌توان اولین واحد آتش‌نشانی در ایران نامید و لوازم و تجهیزاتی نیز از آن باقی‌مانده است که در موزه آتش‌نشانی تهران نگهداری می‌شود. از سوی دیگر انگلیسی‌ها نیز که در اواخر دوران قاجار، جنوب ایران و خصوصا مناطق نفت‌خیز را در سیطره خود داشتند، مقارن همان زمان دارای امکانات اطفای حریق در آن مناطق بودند.
شاید تاسیس دومین واحد آتش‌نشانی با توجه به نیاز پالایشگاه نفت در مسجد سلیمان یا آبادان باشد. در تهران نیز اولین واحد آتش‌نشانی در سال ۱۳۰۳ شمسی در گاراژی به نام حسنی در سه‌راه امینحضور توسط یک ژنرال روسی با چند دستگاه اتومبیل با مارک (ان-آ-گ) و با ۱۵ نفر پرسنل از درجه‌داران نظامی شروع به کار نمود و در سال ۱۳۰۷ با پیگیری تیمسار کریم آقا بوذرجمهری که گویا سرپرست بلدیه بوده، قبرستان قدیمی موجود در میدان حسن آباد (ایستگاه آتش‌نشانی فعلی) تبدیل به اداره ماشین‌های آب‌پاش شد که تجهیزات آن همان چهار دستگاه اتومبیل و پرسنل مربوطه بوده و فلسفه احیای آن صرفا آب‌پاشی معابر، خیابان‌ها و آبیاری درختان شهر و گاهی نیز شرکت در حریق‌هایی که آن زمان به وقوع می‌پیوسته بوده است.
بعدها نام اطفائیه به این واحد اطلاق گردید و بدین منظور از متخصصان آلمانی و روسی دعوت شد، که در این رابطه شخصی به نام موسیو وال رول آلمانی با تعلیمات و تجهیزات مختصری به اداره اطفائیه سر و صورتی داد که موجب شد توجه مسوولان شهرداری به این مهم جلب گردد. بروز حریق‌های بزرگ و متعدد که زاییده توسعه شهر تهران و صنعتی شدن اقتصاد بود با تهیه تجهیزات مبارزه با حریق و آموزش پرسنل حرفه‌ای، شرایطی را ایجاب نمود که دومین ایستگاه آتش‌نشانی در شمیرانات تاسیس و تا سال ۱۳۲۶ شمسی همین دو ایستگاه فعالیت داشتند و طبعا جوابگوی نیازهای شهر نبودند و لذا طرح ایجاد سه ایستگاه دیگر آتش‌نشانی در دروازه دولاب و جنوب میدان مولوی و همچنین در چهارراه عباسی ریخته شد که با تلاش روسای وقت آتش‌نشانی پس از دو سال این ایستگاه‌ها در سرویس آتش‌نشانی شهری قرار گرفتند، لیکن گسترش روزافزون و بی‌رویه شهر تهران و مرکزیت دادن ادارات و صنایع، احداث ساختمان‌های بدون رعایت اصول شهر‌سازی و … وظایف سنگینی از قبیل نجات مردم از زیر آوار تا رسیدگی به زلزله‌زدگان بر عهده سازمان آتش‌نشانی قرار گرفت. تا اینکه واحدی با عنوان گروه «امداد و نجات» در سال ۱۳۴۰ در ایستگاه حسن آباد دایر شد تا در کنار واحد اطفای حریق کار آن صرفا نجات و امداد باشد.
ناگفته نماند که در سال ۱۳۳۰ که لزوم آموزش‌های فنی، حرفه‌ای متناسب با علم آتش‌نشانی احساس شد، عده‌ای جهت گذراندن آموزش حرفه‌ای به کشورهای خارج اعزام شدند و پس از مراجعت امور تدریس آتش‌نشانان را بر عهده گرفتند. در سال ۱۳۵۰ تعداد ایستگاه‌ها به هفت مورد رسید و در سال ۱۳۵۳ سه ایستگاه دیگر نیز ساخته شد. در سال ۱۳۵۵ تعداد ایستگاه‌ها به ۱۳ ایستگاه حریق و نجات و سه ایستگاه دیگر نیز در سال ۱۳۵۶ اضافه شد؛ مجموعا ۱۶ ایستگاه که در آنها سه ایستگاه نجات نیز وجود داشت. پس از پیروزی انقلاب اسلامی در طول ۱۰ سال تا پایان ۱۳۶۸ مجموعه ایستگاه‌های آتش‌نشانی به ۲۶ ایستگاه حریق و هفت ایستگاه امداد و نجات رسید.
تاریخچه آتش نشانی وخدمات ايمني در سیرجان
آتش نشانی سیرجان در سال 1347 بصورت واحد با یک دستگاه لیلاند که توسط شهردار وقت خریداری و در محل شهرداری قدیم مستقر گردید،و اولین آتش نشانان سیرجان حاج علی اصطهباناتی ومحمود آستانی بودند،و در سال 1358 آتش نشانی به ایستگاه کنونی 17 شهريور( شماره(1)) با اضافه شدن یک دستگاه بنز فعالیت خود راادامه داد و حاج محمد فیروزآبادی سرپرستی واحد آتش نشانی را تا سال 1380 بعهده داشت،آتش نشانی سیرجان در سال 1380 به صورت سازمان درآمد ومهندس حسین کریم الدینی بعنوان مدیر عامل انتخاب گردید،از سال 1385 تا کنون مهندس کمال ستوده نیا بعنوان مدیر عامل مشغول به فعالیت میباشد.